مسئولیت کیفری مافوق در نقض قواعد و مقررات حقوق بشر و بشردوستانه از سوی مأمورین امریکایی در اشغال عراق

هدف اساسی از شکل گیری دکترین مسئولیت کیفری مافوق نظامی و غیرنظامی به جهت ارتکاب رفتارهای غیرانسانی نیروهای تحت امر خود در حقوق بین الملل کیفری، تضمین این موضوع مهم است که آن ها برای جلوگیری از ارتکاب جرم به وسیله نیروهای تحت امر خود، کنترل مناسبی انجام دهند و در صورت وقوع جرم، به سرکوب، مجازات و گزارش آن بپردازند. مبنای نظری مسئولیت کیفری مافوق، هر چه باشد، نتیجه آن است که آن ها به جهت موقعیتی که دارند، مسئول نظارت بر نیروهای تحت امر خود هستند. بنابراین درصورتی که بدانند یا می بایست بدانند که جنایات جنگی در حوزه تحت مأموریت و از سوی نیروهای تحت امرشان واقع شده یا در حال وقوع است یا به زودی اتفاق خواهد افتاد و مانع ارتکاب آن نشده یا آن را به مقام های ذی صلاح گزارش ندهند یا تدابیر لازم را برای محاکمه و مجازات متخلفین اتخاذ نکرده باشند، دارای مسئولیت کیفری هستند. مقاله حاضر، ضمن تبیین اجمالی شکل گیری مسئولیت کیفری مافوق در حقوق بین الملل کیفری و همچنین روند تکاملی آن در آرای دادگاه ها، به شرایط تحقق این مسئولیت نیز دقت کرده و به طور مختصر، نقض مقررات حقوق بشر و حقوق بشردوستانه به وسیله نیروهای امریکایی را در عراقِ تحت اشغال بررسی و ثابت می کند که بر اساس هنجار های پذیرفته شده بین المللی، فرماندهان نظامی و مافوق های غیرنظامی امریکاییِ درگیر تهاجم به عراق و اشغال این کشور، نسبت به جرائم ارتکابی نیروهای مادون خود، مسئولیت کیفری دارند و محاکم صالح ملی و بین المللی باید آن ها را تعقیب، محاکمه و مجازات کنند.